Geneza włókiennictwa akademickiego

Geneza włókiennictwa akademickiego

      Stosunkowo duży przemysł włókienniczy w Polsce, zatrudniający przed drugą wojną światową około 250000 ludzi, posiadał niesłychanie skąpą kadrę inżynierów. W ogromnej większości byli to chemicy pracujący w wykończalnictwie oraz mechanicy i elektrycy, zatrudnieni jako ruchowcy i energetycy zakładów wyposażonych wówczas w duże siłownie, nawet własne elektrownie.
Tak podstawowe działy produkcji, jak przędzalnictwo, tkactwo, dziewiarstwo, pończosznictwo oraz cały aparat kontroli kierowany był w najlepszym razie przez techników, którzy - jak na owe czasy - byli dobrze przygotowani przez szkoły zawodowe w kraju. Taka sytuacja nie pozostawała bez wpływu na postęp w dziedzinie włókiennictwa. Przemysł nasz stawał się jedynie odbiorcą obcej myśli technicznej, co nas w wysokim stopniu uzależniało od zagranicy.

Na przestrzeni dziesiątków lat podejmowane były starania o utworzenie placówki akademickiej, która by szkoliła inżynierów włókienników. I tak na Politechnice Lwowskiej powstała pierwsza Katedra Włókiennictwa, której kierownikiem został profesor Juliusz Jaxa-Bykowski. Przed pierwszą wojną światową katedrę tę objął po profesorze technologii mechanicznej Stanisławie Anczycu (1868-1927) profesor Władysław Bratkowski. Jego wielką zasługą było powołanie w roku 1931 w Politechnice Warszawskiej Katedry Włókiennictwa.
W tym okresie propozycje utworzenia akademickiego ośrodka włókienniczego najsilniej dojrzewały w Łodzi, mieście które powstało dzięki włókiennictwu i dzięki niemu niebywale szybko i znacznie się rozwinęło - pretendując w okresie międzywojennym do miana polskiego Manchesteru - niekoronowanej stolicy włókiennictwa światowego.

Środowisko łódzkie domagało się stworzenia warunków kształcenia politechnicznego - w tym też włókienników.

Te starania sprowadziły się jednak wyłącznie do dyskusji, wysyłania petycji oraz memoriałów.

Druga wojna światowa pozbawiła nasz przemysł blisko połowy jego mocy produkcyjnej i spowodowała dużo bolesnych strat w szeregach specjalistów. Odbudowa tych zniszczeń, postępująca zgodnie z hierarchią potrzeb, skoncentrowała się w wysokim stopniu na przemyśle włókienniczym, który już w 1950r. przyniósł około 25% dochodu narodowego.
Ministerstwo Przemysłu i Handlu podejmowało wtedy wiele cennych inicjatyw, których realizacja zależała w dużej mierze od poziomu kadry zatrudnionej we włókiennictwie. A właśnie w tej dziedzinie odczuwało się najdotkliwsze braki. Stąd właśnie przemysł stał się siłą napędową powołania specjalności włókienniczej na poziomie akademickim.

Sytuacja stała się sprzyjająca, kiedy dekretem Rady Ministrów z dnia 26 maja 1945 roku powołano w Łodzi państwową szkołę akademicką - Politechnikę Łódzką. Znalazło w niej zatrudnienie wielu wybitnych profesorów z całej przedwojennej Polski - w dużej części z Politechniki Warszawskiej, łącznie z profesorem Władysławem Bratkowskim.
I właśnie może dlatego kolejny raz jego starania spowodowały uruchomienie od pierwszego roku akademickiego 1945/46 na Wydziale Mechanicznym, na wzór przedwojenny Politechniki Warszawskiej - Oddziału Włókienniczego z jedną Katedrą Włókiennictwa, której objął kierownictwo.

To wydzielenie z Wydziału Mechanicznego nowej samodzielnej jednostki uczelnianej miało istotny aspekt merytoryczny. Włókiennictwo ze swojej natury zespala w jedną, nierozerwalną całość inżynierię mechaniczną i chemiczną. Ta okoliczność nie pozwalała na realizację kształcenia w tym kierunku w profilu Wydziału Mechanicznego. Ten aspekt znalazł swoje odbicie również w pierwszym składzie Rady Wydziału Włókienniczego, do którego powołano obok profesorów Wydziału Mechanicznego wybitnych reprezentantów Wydziału Chemicznego PŁ.

Przy czynnym poparciu przemysłu lekkiego i dużej pomocy zainteresowanych władz i instytucji, szczególnie władz i społeczeństwa miasta Łodzi oraz ówczesnego, pierwszego rektora Politechniki Łódzkiej prof. dr Bohdan Stefanowskiego, powstaje na mocy rozporządzenia ministra Oświaty pierwszy w Polsce Wydział Włókienniczy Politechniki Łódzkiej, który rozpoczyna swą działalność dydaktyczną w roku akademickim 1947/1948.

 

Image
Bohdan Stefanowski

 

 

Pierwszy Rektor Politechniki Łódzkiej prof. dr Bohdan Stefanowski.
Wielki orędownik utworzenia Wydziału Włókienniczego i jego współtwórca.

 


Na wydziale utworzono dwa Oddziały: Konstrukcyjny i Technologiczny. W ramach tego ostatniego powołano specjalności; przędzalnictwo bawełny, wełny, włókien łykowych, tkactwo i dziewiarstwo.
7 września 1948 roku odbyło się pierwsze posiedzenie Rady Wydziału i tę datę należy uznać, zdaniem prof.. T. Żylińskiego - pierwszego dziekana Wydziału Włókienniczego, jako datę ostatecznego ukształtowanie się Wydziału. Od roku akademickiego 1948/49 obok Oddziałów Konstrukcyjnego i Technologicznego rozpoczął działalność bardzo ważny dla rozwoju Wydziału - Oddział Chemiczny.

W początkowym okresie istnienia Wydziału bardzo ważnym zagadnieniem było stworzenie odpowiednich laboratoriów i pracowni, które zaczęto budować i wyposażać już w roku 1947. Ich szybkie i skuteczne powstanie należy zawdzięczać pomocy przemysłu.

W roku akademickim 1951/52 strukturę Wydziału Włókienniczego stanowiło 12 jednostek organizacyjnych.

W dniu 06.06.1953 położono kamień węgielny pod Pawilon Włókiennictwa, którego powstanie miało gwarantować dalszy rozwój Wydziału. Znaczący wkład w tym przedsięwzięciu miał ówczesny rektor Politechniki Łódzkiej profesor Mieczysław Klimek.

Strona dziala - zabbix